Een pruimenboom brengt heerlijke vruchten met zich mee. De vruchten van een pruim kunnen direct worden gegeten of verwerkt worden voor jam, gebak of zelfs jenever. Hoewel een pruimenboom heerlijke vruchten met zich meebrengt, biedt de boom ook een decoratieve waarde met zich mee in de tuin. In het voorjaar brengt de boom prachtige witte bloemen met zich mee. Er zijn verschillende soorten prunus domestica die verschillende functionaliteiten met zich meebrengen. Zo brengt de ene pruimenboom een hoge sierwaarde met zich mee terwijl de andere pruimenboom juist meer vruchten opbrengt. In dit artikel worden de verschillen tussen deze pruimenbomen uitgelicht en wordt beschreven hoe een pruimenboom moet worden aangeplant en verzorgd.
Verschillende vormen
Een pruimenboom komt in verschillende vormen en maten. Je kan hierin onderscheid maken tussen vier verschillende vormen: een pruimenboom op laagstam, halfstam, hoogstam of als leiboom. Hoewel je zou denken dat een grotere boom meer fruit produceert, is dit bij een pruimenboom meestal niet zo. Zo is een laagstamboom beter geschikt voor fruitteelt dan een halfstam of hoogstam. De meeste soorten kunnen op alle vier de manieren worden gekweekt. Hieronder worden alle vier de vormen kort beschreven.
Laagstam
De laagstam pruimenboom heeft meer weg van een struik dan een boom wegens zijn grootte. Bij aanlevering is de boom meestal maximaal 150 centimeter groot en kan de boom uiteindelijk ongeveer 250 centimeter hoog worden. Je kan de boom indien gewenst klein houden door deze te snoeien, wat nog een ander voordeel met zich meebrengt; de takken zullen zich verdikken waardoor die meer fruit aan zich kan dragen.
Halfstam
Halfstam pruimenbomen brengen zowel een goede opbrengst aan pruimen met zich mee als een mooie sierwaarde. Ze worden iets groter dan de laagstam versie; uiteindelijk zullen ze ongeveer 350 centimeter hoog worden. Voordeel ten opzichte van de laagstam is dat je gemakkelijker onder de boom door kan kijken, waardoor je meer overzicht hebt over je tuin.
Hoogstam
Hoewel je hoogstam bomen vroeger veelvuldig terugzag in boomgaarden, zie je ze hedendaags bijna niet meer terug. Dit komt doordat de grote hoogstam bomen zijn vervangen door de kleine laagstam bomen, die bijna net zoveel fruit opbrengen en makkelijker te plukken zijn. Zonde, want de hoogstam pruimenboom is zeer decoratief en wanneer ze in groepen staan zien ze er schitterend uit. Een hoogstam pruimenboom wordt zo’n 4,5 meter hoog. Hoewel ze veel sierwaarde met zich meebrengen heeft het voor de opbrengst van het fruit wel enkele nadelen; de pruimen zijn moeilijker te plukken en de pruimen zijn makkelijker te bereiken voor wespen. Desondanks blijft de hoogstam een schitterende verschijning.
Leiboom
Het is ook mogelijk om de pruimenboom als leiboom aan te schaffen, of om de boom zelf als leiboom te leiden. Hierbij worden de takken van de boom horizontaal met rasters geleid, waardoor je een soort haagvorm in de lucht krijgt. Het ziet er prachtig uit en biedt daarnaast ook schaduw als je onder de boom wilt zitten.
Is een pruimenboom zelfbestuivend?
Er zijn verschillende soorten pruimenbomen. De meeste soorten die verkocht worden zijn (deels) zelfbestuivend, maar er zitten ook enkele soorten tussen die niet zelfbestuivend zijn. Het is belangrijk om voordat je een pruimenboom aanschaft goed te kijken welk soort je haalt. Ondanks dat de meeste soorten (deels) zelfbestuivend zijn, zorgt een andere pruimenboom in de buurt wel voor een rijkere oogst. Mocht je de ruimte hebben en willen gaan voor een rijke oogst, kan je dus beter meerdere pruimenbomen bij elkaar in de buurt plaatsen.
Soorten pruimenbomen
De prunus domestica is onderdeel van de rozenfamilie (rosaceae). Over heel de wereld bestaan er meer dan 2000 verschillende soorten pruim bomen die onderverdeeld worden in de volgende categorieën: Japanse pruim, Amerikaanse pruim, sierpruim, Damson, wilde pruimen en Europese pruimen (waar prunus domestica onder valt). De meeste soorten zijn echter ofwel niet bestendig voor Nederlands klimaat of bevatten geen eetbare pruimen. Binnen de Benelux zie je daarom bijna alleen maar de prunus domestica terug, die zowel geschikt is voor het klimaat als eetbare pruimen bevat.
Binnen de prunus domestica vallen echter nog wel veel verschillende soorten waar je uit kan kiezen. De meeste soorten zijn zelfbestuivend, maar er zitten ook enkele soorten tussen die niet zelfbestuivend zijn. Ook bieden sommige soorten meer sierwaarde, terwijl andere soorten weer meer vruchten of vruchten in een andere vorm leveren. De pruimen zelf kunnen ook in verschillende tinten komen: wit, blauw, geel, groen, paars, roze of rood. Hieronder worden de zes meest bekende soorten van de prunus domestica besproken zodat je een weloverwogen keuze kan maken welke pruimenboom het meest geschikt voor jou is.
Prunus domestica ‘Opal’
De prunus domestica ‘Opal’ is de meest bekende en meest gebruikte pruimenboom. Aan de boom komen kenmerkende blauwe pruimen. Volgens de meeste mensen brengt de prunus ‘Opal’ de lekkerste pruimen met zich mee, waardoor die zeer geschikt is voor pruimenteelt. De boom is zelfbestuivend, maar zal meer pruimen opbrengen wanneer een andere pruimenboom in de buurt wordt geplant, bij voorkeur de ‘Victoria’ of ‘Czar’ voor optimaal resultaat. Rond april beschikt de boom over prachtige witte bloemen.
Prunus domestica ‘Victoria’
De prunus domestica ‘Victoria’ is een goed groeiende boom waaraan eivormige, rood/roze pruimen groeien. Eenmaal op gang heeft de boom een zeer goede oogst, waardoor er soms te veel pruimen op een tak vormen. Dit kan ervoor zorgen dat de tak breekt. Verstandig is om bij de ‘Victoria’ in de gaten te houden dat de vruchten niet uitgedund hoeven te worden zodat de tak heel blijft. De boom is zelfbestuivend. Leuke aan de ‘Victoria’ is dat zowel de bladeren, bloemen als vruchten er elk jaar anders uit kunnen zien, waardoor je jaarlijks voor een verrassing kan staan.
Prunus domestica ‘Mirabelle de Nancy’
De prunus domestica ‘Mirabelle de Nancy’ is een oud ras afkomstig uit Frankrijk. De pruimen zijn een stuk kleiner in vergelijking tot de ‘Victoria’ en ‘Opal’, maar zijn zeer geschikt om verwerkt te worden voor jam, gebak of suikersiroop. Ze kunnen uiteraard ook vers gegeten worden, maar de ‘Opal’ is beter geschikt voor verse pruimen. Het ras is zelfbestuivend. Nadeel van de ‘Mirabelle de Nancy’ is dat de oogst zeer wisselend kan zijn. Ze dragen pas laat vruchten en als ze eenmaal vruchten dragen wisselen goede oogstjaren en mindere oogstjaren elkaar af.
Prunus domestica ‘Hauszwetsche’
Indien je op zoek bent naar de beste pruimen voor gebak kom je bij de prunus domestica ‘Hauszwetsche’ uit. In Duitsland worden de pruimen van de ‘Hauszwetsche’ gebruikt in hun bekende Zwetschgenkuchen en in Nederland worden ze in pruimenvlaaien gebruikt. Naast zijn goede pruimen brengt de boom ook een sierwaarde met zich mee. Tussen april en mei vormt zich een prachtige witte bloesem met roze knoppen eraan. Let goed op: de ‘Hauszwetsche’ is maar een matige zelfbestuiver. Wil je een sterke oogst, kan je het best een ‘Victoria’ of een ‘Reine Claude Verte’ in de buurt plaatsen.
Prunus domestica ‘The Czar’
De prunus domestica ‘The Czar’ is een langzame groeier, maar als die eenmaal groot is beschikt die over een rijkelijke oogst. De boom is afkomstig uit Engeland en heeft een decoratieve bloei. De vruchten zijn iets flauwer van smaak, maar kunnen nog altijd prima gegeten worden of gebruikt worden in de keuken. De boom is zelfbestuivend en is voor veel andere pruimboom soorten een goede bestuiver. De pruimen hebben een eivorm en zijn niet geheel rond.
Prunus domestica ‘Reine Claude Verte’
De ‘Reine Claude Verte’ draagt prachtige groen/gele pruimen. De boom is niet goed zelfbestuivend, waardoor het verstandig is om de ‘Victoria’ of ‘Opal’ in de buurt te plaatsen voor een sterke oogst. Net als de ‘Mirabelle de Nancy’ kan zijn oogst wisselvallig zijn, het ene jaar een goede oogst en het volgende jaar een mindere oogst. Desondanks is de boom nog altijd een parel voor in de tuin en smaken de pruimen van de boom afkomstig zeer goed.
Pruimenboom planten
De pruimenboom doet het goed op verschillende soorten gronden, maar heeft de voorkeur voor een klei-of leemgrond. Op zand, zavel en löss komt de boom ook prima uit de voeten. De grond moet kalkrijk zijn en mag vochtig zijn maar dient ook goed doorlatend te zijn zodat de boom niet te snel natte voeten krijgt. In de zomer dien je goed op te letten dat de boom regelmatig van water wordt voorzien. Hoewel de boom op een plek in de half-schaduw kan groeien is een plek in de volle zon een stuk beter; dit zorgt ervoor dat de pruimen zowel beter smaken als beter groeien. Indien je een pruimenboom neemt voor de vruchten is een plek in de volle zon dus van belang, wanneer je het alleen doet voor de sierwaarde kan die ook in de half-schaduw worden geplaatst.
Aanplanten
De beste tijd om een pruimenboom aan te planten is wanneer deze in rust is, tussen november en februari in. Let er op dat er geen vorst is tijdens het aanplanten. Zorg dat je over de juiste grond beschikt. Indien je de boom in een warmere periode wilt aanplanten, dien je de wortels eerst water op te laten nemen.
Graaf een gat dat ongeveer anderhalf keer zo breed als diep is als de pot. Indien de grond rondom de plant nog hard is kan je de grond rondom het gaat ook wat losser maken. Plaats naast het gat, wanneer je een halfstam of hoogstam hebt, de boompalen. Vul het gat ongeveer 25 tot 30% met grond en plaats de boom in het gat. Vervolgens vul je het gat met de grond en bevestig je de stam aan de boompalen met een boomband.
Bloeitijd
Pruimenbomen zijn vroege bloeiers. Tussen maart, april en soms begin mei krijgt de pruimenboom een prachtige witte bloesem. Enige nadeel van de vroege bloei is dat de bloemen nog kwetsbaar zijn voor een late nachtvorst. Je kan dit proberen te verminderen door de boom beschut te plaatsen, maar helemaal voorkomen kan je dit helaas niet.
Wanneer geeft de pruimenboom vruchten?
Het kan enkele jaren duren voor een pruimenboom vruchten gaat dragen. Hoe lang het precies duurt is per soort en per boom verschillend, maar meestal duurt het zo’n 2 tot 4 jaar voordat de boom vruchten gaat dragen. Als die eenmaal vruchten aan gaat maken zal die meestal ook veel pruimen geven. Afhankelijk van het soort zal een pruimenboom tussen half juli en eind september heerlijke pruimen geven.
Verzorging van een pruimenboom
De pruimenboom vergt enig onderhoud als je wilt dat deze het goed blijft doen. Zeker de jonge pruimenbomen dienen van voldoende water te worden voorzien. Indien er sprake is van een droge zomer kunnen zowel de jongere als de oudere bomen om de dag van water worden voorzien. Tussen maart en april kan je de omringende grond voorzichtig wat losmaken en weghalen om vervolgens de boom te bemesten met organische meststoffen. Ook is het verstandig om goed te kijken of er niet te veel pruimen aan een tak groeien, hierdoor kan een takbreuk ontstaan. Wanneer er te veel vruchten aan een tak hangen kan je deze uitdunnen door pruimen ervan af te halen. Hierdoor voorkom je een takbreuk en zorg je dat de pruimen die overblijven goed kunnen groeien.
Pruimenboom snoeien
Om een pruimenboom jong en gezond te houden dient deze ongeveer een keer per jaar gesnoeid te worden. Dit zorgt ervoor dat de boom minder vatbaar is voor ziektes en de boom genoeg pruimen blijft produceren. Jongere bomen van een tot drie jaar kun je het best snoeien in het voorjaar (mits er geen vorst is) en hoeven maar licht gesnoeid te worden. Bomen die ouder zijn dan drie jaar kan je het beste tussen augustus en september snoeien en hebben een iets andere handleiding bij het snoeien. Hierbij moet je er rekening mee houden dat er genoeg licht, lucht en zon bij de vruchten terecht kan komen. Dit kan je bijvoorbeeld doen door de takken af te buigen. Let er goed op dat het niet regent wanneer je de boom snoeit, omdat de boom hierdoor moeizamer herstelt na het snoeien.
Conclusie
Een pruimenboom is een zeer mooie toevoeging voor de tuin. De boom brengt een sierwaarde met zich mee en uiteraard heerlijke pruimen. Wel vergen pruimenbomen geduld en onderhoud. De vruchten kunnen enkele jaren op zich laten wachten. Ook is de pruimenboom niet geschikt voor de onderhoudsvrije tuin, de boom vergt aandacht en onderhoud. Als je genoeg liefde aan je pruimenboom geeft krijg je er echter ook heel wat voor terug!