Allium, ook wel bekend als de (sier)ui of look, is een schitterende bloembol die in iedere tuin wel een plekje verdient. De plant bestaat uit ontiegelijk veel kleine bloemen die samen, afhankelijk van het soort, vaak in een prachtige bolvorm bloeien. De bloemen groeien aan een rechtopgaande, elegante stengel. Afhankelijk van het soort kunnen de planten 20 tot 150 centimeter groot worden. Ze groeien gemakkelijk, hebben weinig onderhoud nodig en de plant brengt een explosie aan kleur mee in de tuin. Daarnaast gaat de allium, ondanks dat het een bloembol is, meerdere jaren mee in de tuin waardoor je jaar na jaar kunt genieten van de plant. De sierui is zeer insectvriendelijk: er zijn weinig planten die net zoveel bijen en vlinders naar zich toe trekken. Er zijn ontzettend veel soorten in verschillende kleuren en groottes, waardoor er altijd wel een passende oplossing is voor jouw tuin.
Allium soorten
Allium is een ontzettend groot geslacht binnen de narcisfamilie (Amaryllidaceae). In totaal telt het wereldwijd meer dan 750 verschillende soorten met verschillende toepassingen. Er zijn sieruien die zeer leuk ogen in de tuin, maar ook eetbare soorten. Zo behoren de ui, prei, bieslook en knoflook onder andere tot het allium geslacht. Kenmerkend aan alle soorten is de uiengeur die het met zich meebrengt. Wanneer je het blad, de steel of de bol beschadigt, zal deze een herkenbare uiengeur verspreiden. Doordat er zo veel verschillende soorten zijn kan het lastig zijn een keuze te maken welke soort het meest geschikt voor jouw tuin is. Daarom worden hieronder de meest bekende sieruien in het kort toegelicht.
- Allium atropurpureum: heeft bijna zwarte uitziende zaaddozen die omringd worden door diepe, purperrode bloemen. Wordt circa 60 tot 80 centimeter hoog.
- Allium bulgaricum (bulgaarse ui): hoewel je de bulgaarse (sier)ui wel als een allium herkent, heeft deze een prachtige en unieke bloeiwijze. De plant heeft in bloei een grote groep aan prachtige, naar beneden hangende bloemen in klokvorm. Tegenwoordig zie je ze steeds meer als snijbloemen terugkeren in boeketten wegens de unieke bloei. Wordt circa 90 tot 100 centimeter hoog.
- Allium caeruleum (blauwe sierui): zoals de naam al doet vermoeden, heeft de blauw look prachtige, helderblauwe bloemen. Waar veel allium soorten tijdens de bloei last krijgen van gele bladeren heeft de blauwe look hier geen last van. Wordt circa 40 centimeter hoog.
- Allium christophii (sterrenlook): de sterrenlook heeft in bloei kleine, stervormige bloemen die in grote getallen als vuurwerk uiteen spatten. De violetkleurige bloemen worden veelal als droogbloemen gebruikt. Wordt circa 40 centimeter hoog.
- Allium giganteum (reuzenui): de naam zegt genoeg over dit soort; de allium giganteum wordt een gigant van een plant. De plant heeft een mooie, volle bloei en torent met een hoogte van 180 centimeter boven alle andere allium soorten uit.
- Allium gladiator: wellicht iets kleiner dan de allium giganteum, maar ook de allium gladiator mag zich met recht een grote sierui noemen. De plant wordt circa 120 centimeter hoog, waardoor die wat makkelijker kan combineren met lagere planten. Alleen de allium giganteum wordt groter.
- Allium millenium: de perennial plant association heeft de allium millenium in 2018 niet voor niets voorgedragen als plant van het jaar. Het is een zeer rijk bloeiende plant met een intense donkerroze-lila kleur. Wordt circa 40 centimeter hoog
- Allium moly (goudlook): een van de weinige allium soorten die geel bloeit. Het wordt een kleine plant met een hoogte van circa 20 tot 25 centimeter. De plant kan uitstekend als bodembedekker worden gebruikt.
- Allium mount everest: heeft sneeuwwitte bloemen, net als de top van de Mount Everest. Komt het beste tot zijn recht wanneer die als groep wordt aangeplant. De plant wordt circa 100 centimeter hoog.
- Allium nigrum (zwarte look): hoewel de plant de zwarte look wordt genoemd, beschikt de plant over witte bloemen met roze tinten. Na de bloei blijft de plant nog zeer decoratief. Wordt circa 60 tot 80 centimeter hoog.
- Allium oreophilum: heeft prachtige zachtroze bloemen. Leuke aan de plant is dat het blad net wat langer wordt dan de 15 centimeter hoge steeltjes, waardoor de bloemen nog beter naar voren komen. Wordt circa 20 tot 25 centimeter hoog.
- Allium purple sensation: de naam zegt het al; de allium purple sensation is een paarse sensatie in de tuin. De paarse bloemen zijn zeer opvallend en daarnaast valt er uitstekend te combineren met andere planten. De plant wordt circa 70 tot 80 centimeter hoog.
- Allium schoenoprasum (bieslook): bieslook is natuurlijk een bekend kruid voor in de keuken. Naast dat die heerlijk is in de keuken, beschikt de plant ook over een decoratieve, roze bloei. Indien je het kruid in de keuken wilt gebruiken moet je de stengels helaas al voor de bloei oogsten, waardoor je de bloei niet meemaakt. De plant wordt circa 30 centimeter hoog.
- Allium sphaerocephalon (trommelstokjes): de allium sphaerocephalon staat in Nederland bekend onder verschillende namen; Trommelstokjes, kogellook of kalklook. Welke naam je hem ook wilt geven, de plant oogt schitterend in de tuin en is een van de sterkste allium soorten. Het is een functionele plant die zowel in de border, potten of op het terras kan worden geplaatst. De plant wordt circa 60 tot 80 centimeter hoog.
- Allium ursinum (daslook): de daslook is een bekende plant binnen de Benelux. Je kan de plant veelvuldig in het wild tegenkomen waar ze vaak in grote groepen naast elkaar staan. Daslook wordt ook wel wilde knoflook genoemd en beschikt dan ook over eenzelfde soort smaak als knoflook, mits dat het een minder heftige smaak met zich meebrengt. De plant wordt circa 20 tot 30 centimeter hoog.
Allium planten
Alliums zijn geen ingewikkelde planten wanneer ze onder de juiste omstandigheden staan. Alle sierui soorten zijn winterhard waardoor je tijdens de winter weinig omkijken naar de plant hebt. Wel moet je er rekening mee houden dat je ze op de juiste standplaats zet en ze op de juiste bodem staan. De beste standplaats voor allium is een plek in de zon. Het zijn planten die goed gedijen onder droge omstandigheden. Bijna alle soorten zullen het echter ook prima doen op een plekje in de halfschaduw. De allium ‘Moly’ vindt als een van de weinige soorten een plek in de schaduw ook goed. Qua grondsoort dien je er rekening mee te houden dat de plant op een goed gedraineerde, voedzame en kalkrijke grond dient te staan. De meeste soorten groeien in de natuur ook op warme, rotsachtige grond. Indien je een vochtige grond hebt kan je grind of hydrokorrels met de grond vermengen om deze droger te maken. Indien de sierui natte voeten krijgen ten tijde van de winter kan dit veel schade aan de plant brengen.
Allium bollen planten
De allium bollen kunnen het beste tussen september en november worden aangeplant. Begin november heeft hierbij de voorkeur, omdat de planten anders soms nog te vroeg naar boven kunnen komen. Over het algemeen geldt dat het plantgat drie keer zo groot moet zijn als de bol hoog is. Wanneer je een bol van 4 centimeter groot hebt moet de bol dus 12 centimeter diep worden geplant. Je dient de bol met de wortels naar beneden en het puntje omhoog te planten. Om te zorgen dat de grond niet te vochtig wordt kan je kleine kiezelstenen op de bodem van het gat leggen. Indien je meerdere sieruien naast elkaar wilt plaatsen dien je voor kleine bollen een plantafstand van 5 tot 7 centimeter aan te houden. Voor grote bollen dien je een plantafstand van 20 centimeter aan te houden. Geef na het aanplanten bij droog weer kleine hoeveelheden water.
Allium aanplanten en verplanten
Hoewel de meeste allium soorten als bloembol worden aangeplant, zijn er ook sommige soorten die al in pot worden verkocht. Indien je ze al in pot koopt kan je ze tijdens de lente of tijdens de herfst zowel op volle grond als in een pot overzetten. Indien ze al een plekje in de tuin hebben en je de plant wilt verplaatsen kan je dit het beste doen wanneer het blad van de plant is afgestorven.
Bloeitijd allium
Wanneer de sierui precies bloeit is afhankelijk van welk soort je kiest. Sommige soorten kunnen in april al opkomen en in mei tot bloei komen, terwijl er ook soorten van juli tot september pas bloeien. De meeste soorten zullen echter tussen mei en juli bloeien. Hieronder een overzicht van de bloeitijden van de populairste allium soorten.
| Soort: | Bloeitijd: |
| Allium atropurpureum | mei/juli |
| Allium bulgaricum (bulgaarse ui) | mei/juli |
| Allium caeruleum (blauwe look) | mei/juli |
| Allium christophii (sterrenlook) | mei/juli |
| Allium giganteum (reuzenui) | april/juni |
| Allium gladiator | mei/juli |
| Allium millenium | juli/september |
| Allium moly (goudlook) | mei/juli |
| Allium mount everest | mei/juli |
| Allium nigrum (zwarte look) | mei/juli |
| Allium oreophilum | mei/juli |
| Allium purple sensation | mei/juli |
| Allium schoenoprasum (bieslook) | mei/juli |
| Allium sphaerocephalon (trommelstokjes) | juni/augustus |
| Allium ursinum (daslook) | april/juni |
Is allium een vaste plant?
Bijna alle soorten van de sierui is een meerjarige bloembol, waardoor die meerdere jaren achtereen terugkomt in de tuin. Het is dus een vaste plant. Meestal brengen ze minimaal 4 jaar een schitterende bloei mee in de tuin. Soms zullen ze daarna nog vrolijk doorbloeien, maar soms kan het zijn dat ze na 4 jaar een minder mooie bloei teweegbrengen. In dat geval kan je de bollen na de bloei rooien. Je haalt de bollen uit de grond en bewaart ze door de zomer heen op een droge plek (het liefst met een temperatuur tussen de 20 en 25 graden). Vervolgens kan je de bollen tijdens de herfst weer in de grond planten en zul je zien (als alles goed gaat) dat die het jaar erop weer over een volle, schitterende bloei beschikt.
Allium verzorging
Eenmaal op de juiste standplaats en de juiste grond vergt allium weinig onderhoud meer. De plant heeft wanneer die in volle grond staat alleen in zeer droge periodes kleine hoeveelheden water nodig. Wanneer die in pot wordt gehouden kan je de plant eenmaal per week een kleine hoeveelheid water geven. Let er wel op dat het water goed weg kan lopen. Hoewel het absoluut geen vereiste is, kan je de uitgebloeide bloemhoofden met de stelen na de bloei tot aan de grond terugknippen. Ook kan het blad, dat vaak geel verkleurt, al tijdens de bloei worden teruggeknipt. Om langer van een volle bloei van de sierui te genieten dien je de plant minimaal een keer per jaar te bemesten.
Allium snoeien
De sierui hoeft niet gesnoeid te worden voor zijn gezondheid. Daarnaast brengt de plant na zijn bloei vaak ook nog een decoratieve waarde met zich mee. Toch kan het zijn dat je de sierui liever terug snoeit. In dat geval kan je na de bloei van de plant zowel de bloemstelen als de uitgebloeide bloemhoofden terug knippen. Geel verkleurende bladeren kan je al tijdens de bloei wegknippen, maar kunnen ook na de bloei worden verwijderd.
Sierui bemesten
Om te zorgen dat de sierui jaar na jaar over een prachtige bloei beschikt is het verstandig de plant eenmaal per jaar te bemesten. Dit kan je het beste aan het begin van het voorjaar doen, tussen eind maart en eind april. Je kunt hiervoor organische meststoffen gebruiken. Geef een handvol meststof per plant en verspreid het rondom de sierui. Zorg dat je de grond goed mengt met de meststof.
Is sierui giftig?
De sierui is niet giftig voor mensen. Sterker nog: er zijn veel soorten zoals bieslook en daslook die veelvuldig in de keuken terugkomen. Wel zitten er sommige soorten tussen die giftig kunnen zijn voor honden of katten. Hoewel de meeste dieren er niet aan zouden denken om de plant te eten, dien je hier wel op te letten.
Allium combineren
De sierui is een schitterende plant om mee te combineren in de border. Doordat er vele soorten zijn met verschillende groottes en kleuren zijn er ontzettend veel mogelijkheden, waardoor je eigenlijk altijd wel mooie combinaties met de plant kan vinden. Ook combineren allium planten zeer goed met elkaar, waardoor je ze gemakkelijk als groep aan kan planten. Enkele planten waar de allium zeer leuk mee combineert:
Meer dan genoeg opties om uit te kiezen dus!
Allium vermeerderen
De makkelijkste manier om de sierui te vermeerderen is door de plant te delen. Dit kan je ongeveer na 4 of 5 jaar na het aanplanten van de plant doen. Haal de bol direct na de bloei uit de grond en laat de bol (niet in de zon) drogen . Je zult zien dat er meerdere kleine bollen losjes aan de moederbol zitten. Haal deze kleine bollen voorzichtig van de moederbol af en plant ze, net als de moederbol, in de grond. De moederbol zal het jaar erop weer gaan bloeien en de kleinere bollen zullen binnen twee of drie jaar gaan bloeien.
Extra tip: allium is een prachtige snijbloem
De stevige stengels en de prachtige bolvorm maken de sierui een schitterende snijbloem. Ze kunnen alleen in een vaas worden gedaan, maar kunnen ook uitstekend bij een boeket worden gevoegd. Sommige allium soorten zie je vaak terugkeren in een bruidsboeket. Indien je de plant als snijbloem wilt gebruiken dien je de stengel te snijden wanneer de bloemen net opengaan. Om een uiengeur te vermijden kan je de planten het beste even in koud water zetten.
