De aquilegia vulgaris, ook wel de wilde akelei genoemd, is een prachtige toevoeging aan de tuin. Zoals de Nederlandse naam al doet vermoeden is het een inheemse plant die je in de Benelux in het wild tegen kan komen. Voorheen kon je de aquilegia vulgaris op veel plekken binnen Nederland terug vinden, maar tegenwoordig vind je ze vooral nog terug in de bossen van Zuid-Limburg. In België kan je de plant nog veelvuldig tegenkomen in Wallonië. De plant heeft prachtige, naar beneden hangende bloemen met vijf omringende kroonbladeren. De bloemen die in het wild tegenkomen hebben bijna altijd paarsblauwe bloemen, maar tegenwoordig zijn er meerdere cultivars in verschillende kleuren verkrijgbaar. De bloemen zien er bijna exotisch uit, terwijl de plant goed winterhard is in het klimaat binnen de Benelux. Naast de bloemen valt ook het drielobbige blad aan de plant op. De wilde akelei staat bekend als een echte tuin nomade. Wanneer je dit niet verhindert zal de plant zich door je tuin uitzaaien in verschillende kleuren. Hierdoor kan je de plant na verloop van tijd op de leukste plekken in je tuin tegenkomen.
Aquilegia vulgaris cultivars
De wilde akelei is onderdeel van het aquilegia geslacht. De aquilegia is een geslacht van de ranonkelfamilie (Ranunculaceae) en telt meer dan 130 soorten. In totaal telt de aquilegia vulgaris meer dan 60 verschillende cultivars. Veel van deze soorten worden echter slechts op kleine schaal gekweekt. Hoewel de meeste cultivars in veel aspecten op elkaar lijken, kunnen er toch enkele verschillen zijn tussen de cultivars. Hieronder worden de bekendste cultivars besproken.
Aquilegia vulgaris
De aquilegia vulgaris is de normale versie die je ook in het wild tegenkomt. Hoewel de plant vroeger veelvuldig in de Nederlandse en Belgische natuur voorkwam, is de plant tegenwoordig vrij zeldzaam terug te vinden in de natuur. De plant heeft prachtige paarsblauwe bloemen met een frisgroen blad. Wanneer die volgroeid is, wordt die zo’n 50 tot 60 centimeter hoog. Het is een insectvriendelijke plant die vlinders en bijen aantrekt.
Aquilegia vulgaris ‘Ruby Port’
Op zoek naar een unieke kleur in de tuin? Dan kan de aquilegia ruby port uitkomst bieden. De bloemen van de ruby port hebben een opvallend wijnrode kleur. De plant valt zeer leuk te combineren met siergrassen en alliums, maar kan ook prima in een pot worden geplaatst. Enige jammere is dat wanneer de plant zichzelf uitzaait, je bijna nooit precies dezelfde kleur terug ziet komen. De plant kan uitstekend worden gebruikt als snijbloem.
Aquilegia vulgaris ‘Black Barlow’
Zwarte bloemen bestaan niet binnen de natuur. Planten hebben, in tegenstelling tot dieren, geen zwart pigment waaruit ze kunnen kiezen. Hierdoor bestaat er geen enkele plant die volledig zwart is. En toch… wanneer je de aquilegia vulgaris ‘Black Barlow’ ziet, kom je aardig dicht in de buurt richting de kleur zwart. De plant bloeit met prachtige, opvallende donkerpaarse bloemen en wordt circa 60-80 centimeter groot. Je kan uitstekend combineren met de aquilegia black barlow en de plant kan daarnaast een zeer mooi contrast binnen je tuin aanbrengen.
Aquilegia vulgaris ‘Winky White’
De aquilegia winky white is een prachtige witte versie van de akelei. De bloemen hebben een sneeuwwitte kleur die zeer leuk afsteekt tegenover het groene blad en de groene stengel. Het is een ideale plant om een mooi contrast in je tuin aan te brengen. De plant wordt ongeveer 50 tot 70 centimeter groot en kan zowel in pot, in de border of alleenstaand worden aangeplant.
Aquilegia vulgaris ‘Blue Barlow’
De aquilegia vulgaris blue barlow heeft, zoals zijn naam wellicht doet vermoeden, prachtige paarsblauwe bloemen. De plant komt het beste tot zijn recht wanneer die in de border wordt geplaatst, maar kan ook prima dienen in een pot. Daarnaast kan je de plant uitstekend als groep planten in een vak. Indien je dit wilt doen dien je er 7 tot 9 per m2 te planten.
Aquilegia vulgaris ‘Nora Barlow’
De aquilegia vulgaris nora barlow is een roze akelei. De bloemen hebben een zachtroze en witte kleur die zeer warm oogt in de tuin. De plant kan een hoogte van ongeveer 60 tot 70 centimeter bereiken. Je kan de aquilegia nora barlow uitstekend gebruiken om romantische tinten aan je tuin te geven. Ook kan de plant uitstekend gebruikt worden om een roze border of een paars/roze border mee te maken.
Wilde akelei planten
De wilde akelei is een inheemse plant, waardoor die goed om kan gaan met het klimaat van de Benelux. Toch heeft die net als elke plant wel de juiste omstandigheden nodig om goed te kunnen groeien. De beste standplaats voor de wilde akelei is een plek in de half-schaduw of zon. De plant staat het liefst op normale tuinaarde, maar bijna elke grond voldoet. Alleen zware kleigrond verdraagt de plant niet goed. Let er goed op dat de grond het water goed afvoert, gezien de plant niet van natte voeten houdt. Vooral tijdens de winter kan de plant met natte voeten schade oplopen. Wanneer je meerdere wilde akelei in een groep wil planten kan je het beste een plantafstand van 30 tot 40 centimeter aanhouden. Ongeveer 7 tot 9 planten per m2 dus.
Wilde akelei aanplanten
De wilde akelei kan van februari tot november worden aangeplant. De beste periode voor het aanplanten is echter in het vroege voorjaar. In deze periode zal de plant sneller wortels aanmaken, waardoor die sneller in je tuin gesetteld is. Na het aanplanten moet je de plant van voldoende water voorzien. Doordat de akelei licht giftig is, wordt het aangeraden om te werken met tuinhandschoenen.
Tuinhandschoenen aangetrokken? Graaf een gat dat minimaal zo hoog en tweemaal zo breed is als de kluit. Dompel de wortels van de kluit onder in een emmer water zodat deze voldoende vocht op kan nemen. Zet de plant vervolgens in het uitgegraven gat en dek deze af met de gewenste grond. Zorg ervoor dat de kluit altijd onder het grondniveau zit. Let er goed op dat je de grond niet te veel aanstampt maar wat losjes laat, zodat de wortels zich gemakkelijk kunnen vormen.
Bloeitijd wilde akelei
De wilde akelei bloeit tussen mei en juli in. De plant is een echte voorjaars-zomer bloeier. Indien je de plant gezaaid hebt, of de plant zichzelf heeft uitgezaaid, zal de plant pas in daaropvolgende jaar gaan bloeien.
Wilde akelei verplanten
Wil je jouw wilde akelei verplaatsen? Of heeft de plant zich wellicht uitgezaaid op een ongunstige plek binnen je tuin? Hoewel het nooit ideaal is voor een plant, laat de wilde akelei zich gelukkig gemakkelijk verplanten. De plant herstelt zich goed van een verplanting en zal, indien die op de juiste standplaats is geplaatst, bijna altijd het volgende jaar weer prachtig gaan bloeien. De beste periode om de aquilegia vulgaris te verplanten is aan het begin van het voorjaar of rond september. In deze periode zal de plant zich het snelst herstellen van de verplanting. Let er bij het verplanten goed op dat je de wortels niet beschadigt bij het uitgraven van de plant.
Verzorging wilde akelei
Wanneer de aquilegia vulgaris op de juiste standplaats staat, vergt deze niet veel onderhoud meer. Belangrijk is om de plant van voldoende water te voorzien, gezien het een water behoevende plant is. Wanneer je de wilde akelei in de volle zon plaatst, dien je hier extra goed op te letten. De plant heeft geen snoei nodig voor zijn gezondheid, maar kan na de bloei helemaal teruggesnoeid worden. Zowel de bladeren als de stengel kan worden teruggesnoeid. Dit wordt vooral gedaan omdat de plant rommelig kan ogen na de bloei. De plant is niet snel vatbaar voor ziektes, maar het kan voorkomen dat die geteisterd wordt door de mineervlieg. In dat geval is het verstandig om de aangetaste bladeren af te knippen en in de groenbak te stoppen.
Wilde akelei snoeien
Om voorop te stellen: de wilde akelei hoeft niet gesnoeid te worden om de gezondheid van de plant te bevorderen. Toch kan, wanneer de plant is uitgebloeid, zowel de bloemen als de bladeren wat rommelig ogen. Daarom kiezen veel mensen ervoor om de plant toch te snoeien. Je kan de plant snoeien wanneer de bloemen zijn uitgebloeid. Knip de uitgebloeide bloemstengels van de plant af. De bladeren kunnen bijna tot aan de grond worden terug geknipt. Let er wel goed op dat als je wilt dat de plant zichzelf uitzaait je niet alle bloemen wegknipt.
Wilde akelei bemesten
Hoewel het niet noodzakelijk is om de wilde akelei te bemesten, kan je deze eenmaal per jaar bemesten voor een optimale groei en vollere bloei. De aquilegia vulgaris houdt van vruchtbare, humusrijke grond. Je kan de plant het beste bemesten met universele organische meststoffen. Dit kan je het best aan het begin van het voorjaar doen voor een optimaal resultaat. Indien je een kleigrond hebt dien je elk jaar zand en grind aan de grond toe te voegen voor een goede drainage.
Is de wilde akelei winterhard en wintergroen?
De wilde akelei is niet voor niets een inheemse plant binnen de Benelux en is dan ook uitstekend winterhard. De aquilegia vulgaris zelf en al zijn cultivars kunnen temperaturen tot -30°C aan. Je hoeft je dus niet te bekommeren om de plant ten tijde van de winter. Helaas is de plant niet wintergroen. Tijdens de winter zal de plant afsterven en zijn blad verliezen. Gelukkig maakt zijn bloei tussen mei en juli dit volledig goed.
Is wilde akelei giftig?
Alle delen van de wilde akelei zijn licht giftig. Het rauw consumeren van grote hoeveelheden (meer dan 20 gram) van de plant kan maag-en darmklachten veroorzaken en in extreme gevallen hartkloppingen. Ook kan het sap van de plant voor kleine huidirritaties zorgen. Zorg voor de zekerheid dus dat je altijd tuinhandschoenen draagt wanneer je met de plant aan de slag gaat. De plant is zowel voor mensen als honden en katten licht giftig. Hou hier dus rekening mee wanneer je een huisdier hebt. Dat gezegd hebbende; zolang je de plant niet consumeert is akelei ondanks zijn lichte giftigheid een prachtige toevoeging aan de tuin.
Wilde akelei combineren
De wilde akelei is een veelzijdige plant. Zo kan die in een pot worden geplaatst, alleenstaand in de tuin worden gezet of kunnen ze in een groep worden aangeplant. Daarnaast kan die ook uitstekend met andere planten worden gecombineerd. Doordat er vele cultivars in verschillende kleuren bestaan zijn er verschillende kleurcombinaties met veel verschillende planten mogelijk. Toch zijn er enkele planten die qua blad en bloei goed passen om met de aquilegia vulgaris te combineren. Enkele planten waar die zeer leuk mee combineert zijn:
- Bulgaarse ui
- Zeeuws knoopje
- Akeleiruit
- Artemisia
- Donkere ooievaarsbek
- Salie
- Bosrank
- Kattenkruid
Wilde akelei zaaien
De akelei wordt niet voor niets een tuin nomade genoemd. Na de bloei zullen de bloemen zaaddozen vormen. Deze zullen, indien je ze niet weghaalt, zichzelf over je tuin uitzaaien, waardoor je de plant op de leukste plekjes binnen je tuin terug kunt vinden. Indien je de plant liever zelf gecontroleerd wilt zaaien is het ook mogelijk om in de maand juli de zaden te oogsten of een pak akelei zaden te kopen. Je kunt de zaden zaaien tussen mei en september in de volle grond. De zaden zullen datzelfde jaar al gaan kiemen, maar het jaar daarop pas tot bloei komen.