De aalbes is een prachtige rode bessen struik. Hoewel de meeste mensen ze kennen in de felle rode kleur zijn ze ook in het wit en tegenwoordig zelfs roze te vinden. Hoewel veel mensen aalbessen kennen als vrij zure bessen, zijn er ook soorten verkrijgbaar die zoeter zijn dan degene die in de supermarkten liggen. Hoewel de bessen heerlijk smaken, ziet de struik er ook decoratief uit voor in de tuin. De struik is zeer compact en de bessen groeien decoratief in kleine trosjes aan de struik. Een bijkomend voordeel is dat er veel vogels op de bessen afkomen waardoor de struik ideaal is voor een diervriendelijke tuin. Om te zorgen dat je ieder jaar opnieuw kunt genieten van de rode bessen is het verstandig de plant jaarlijks te snoeien. In dit artikel lees je alles over wanneer en hoe je de aalbes het best kunt snoeien.
Allereerst: waarom rode bessen struik snoeien
Er zijn meerdere redenen om de aalbes te snoeien. De grootte en de vorm van de plant kan een rol spelen om de aalbes te snoeien. Er is echter een nog veel belangrijkere reden; om de plant te verjongen. Aalbessen groeien het best op driejarig hout. Wanneer de takken ouder dan drie jaar zijn verhouten ze en nemen ze af in productiviteit, waardoor de plant steeds minder aalbessen produceert. Door de takken te snoeien zorg je dat ze weer verjongd worden en de takken nieuwe, grotere aalbessen gaan produceren. Een andere belangrijke reden is dat de oude, grotere takken na verloop van tijd de jonge twijgen overschaduwen. Hierdoor krijgen de jonge twijgen minder zonlicht, groeien ze minder goed en produceren ze minder aalbessen. Deze takken snoeien brengt tevens een ander voordeel met zich mee: het zorgt ervoor dat vochtig blad sneller opdroogt. Wanneer vocht te lang op de bladeren blijft hangen kan dit leiden tot schimmelinfecties als meeldauw. De snoei voorkomt daarmee ook nog eens ziektes. Wil je dus een mooie, volle rode bessenstruik behouden is het belangrijk de plant na de eerste drie jaar jaarlijks te snoeien. Wanneer je de bessenstruik jaarlijks snoeit beschikt de plant zo’n 10 jaar over een goede oogst.
Wanneer aalbes (Ribes Rubrum) snoeien
De aalbes kan het beste tweemaal per jaar gesnoeid worden middels een wintersnoei en een zomersnoei. De eerste snoei, de wintersnoei, kan het best plaatsvinden wanneer de struik in rust is; rond november, wanneer de bladeren van de bomen zijn gevallen. Let er goed op dat je de aalbes niet snoeit wanneer het vriest; dit kan beschadiging aan de plant veroorzaken. Je kan ze, mits het een milde winter is, ook wat later snoeien in december of januari. Zorg er altijd voor dat je tegen het einde van januari de plant gesnoeid hebt. De aalbes is een vroege uitloper dus dient voor die uitloopt gesnoeid te zijn. De tweede snoei, de zomersnoei, dient na de bloei, maar voor de oogst van de vruchten te gebeuren. Dit kan het best tussen mei en begin juni worden gedaan.
Hoe aalbes snoeien
Hoe de rode bessenstruik gesnoeid dient te worden is afhankelijk van welke snoei je toepast. De aalbes kan tweemaal per jaar gesnoeid worden; de wintersnoei en de zomersnoei. De wintersnoei is de belangrijkste snoei voor de gezondheid van de plant, terwijl je met de zomersnoei de oogst van de aalbessen bevordert. Beide snoeibeurten worden hieronder verder besproken.
Wintersnoei aalbes
De wintersnoei van de aalbes is de belangrijkste snoei voor de gezondheid en de vorm van de plant. Deze kan het best worden uitgevoerd wanneer de plant in rust is, rond eind november. Indien het een milde winter is kan je de plant ook nog tot eind januari snoeien. Belangrijk is om er goed op te letten dat het niet vriest tijdens het snoeien; dan kan er vorstschade aan de plant ontstaan. Bij de wintersnoei wordt de focus gelegd op het verjongen van de plant, de plant voldoende zon en lucht te geven en om de plant een mooie vorm te laten behouden. Je voert die wintersnoei als volgt uit:
- De aalbes moet vijf basistakken hebben waaraan de kleinere zijtakken groeien. De basistakken zijn de grotere houten takken die vanaf de grond naar boven groeien. Wanneer je ziet dat er nieuwe basistakken bij groeien dien je deze tot de grond af te knippen tot je er vijf overhoudt. Je zorgt er hierdoor voor dat er geen onnodige energie van de plant verloren gaat aan onnodige takken
- De aalbes groeit het beste op driejarig hout. Knip de zijtakken die ouder dan drie jaar zijn af met een snoeischaar zodat jonge scheuten gestimuleerd worden om te gaan groeien. Je herkent deze takken aan het oude hout met een donkere kleur
- Knip zijtakken die elkaar kruisen of zijtakken die te erg naar binnen groeien af met een snoeischaar. Dit doe je om twee redenen; om de overblijvende zijtakken meer zonlicht te geven en om de luchtcirculatie rondom de plant te verbeteren
- Vervolgens kun je ook nog de zijtakken afknippen die te lang zijn geworden of in de weg staan. Snoei altijd af bij een naar buiten gerichte knop of oog. Let er bij het snoeien goed op dat je zo min mogelijk jonge takken weg snoeit. Deze moeten in de aankomende jaren voor de productie van de bessen gaan zorgen
- Zet een paar stappen naar achteren en bekijk de vorm plant vanaf een klein afstandje. Bekijk of je de vorm van de plant mooi vindt en of je geen gekruiste takken hebt. Knip waar nodig de laatste takken wat bij
- De aalbes behoeft geen bemesting na de snoei. Te veel stikstof voor de plant heeft juist een tegenovergesteld effect; de plant groeit te hard en krijgt hierdoor een kleinere opbrengst aan aalbessen
Zomersnoei aalbes
De zomersnoei van de aalbes is vooral belangrijk om de productie van de bessen te bevorderen. De zomersnoei moet na de bloei, maar voor de oogst van de vruchten te gebeuren. Meestal is tussen mei en begin juni de beste periode om deze snoei uit te voeren. De zomersnoei ziet er als volgt uit:
- Knip overbodige twijgen van de plant weg met een snoeischaar, waardoor de plant geen aandacht meer geeft aan de overbodige twijgen. De plant zal vervolgens extra energie stoppen in het rijpen van de bessen.
- Snoei twijgen zonder vruchten die over twijgen met vruchten hangen terug. Hierdoor krijgen de twijgen met vruchten genoeg zonlicht om tot een goede groei te komen.
- Wanneer bladeren in de weg van vruchtdragende twijgen hangen kunnen deze getopt worden. Let er echter wel goed op dat je niet te veel blad weg snoeit; wanneer de rode bessenstruik te weinig blad heeft neemt die niet genoeg voedingsstoffen op
- Nog even geduld hebben tot de bessen rijp zijn en vervolgens kan je genieten van heerlijke aalbessen uit eigen tuin
Snoeigereedschap voor rode bessenstruik
De zijtakken van de aalbes zijn over het algemeen gemakkelijk te snoeien met een snoeischaar. Deze zijn wat dunner waardoor je er gemakkelijk doorheen komt. De basistakken (de grote takken die vanaf de grond groeien) zijn echter wel wat dikker dan de zijtakken, waardoor je er moeilijker doorheen komt. Hoewel sommige hiervan geknipt kunnen worden met een snoeischaar, is het gebruik van een takkenschaar voor de basistakken aan te raden. Daarnaast is het altijd verstandig om met tuinhandschoenen te werken tijdens het snoeien, zodat je handen goed beschermd zijn.
Aalbessen oogsten
Een volwassen aalbessenstruik kan gemakkelijk 4 tot 5 kilo aalbessen produceren. Genoeg om te oogsten dus! Je kan de bessen rond eind juni tot eind augustus oogsten van de plant. Pluk de trosjes pas wanneer de bessen vol van kleur zijn, wanneer ze volledig gerijpt zijn.Indien je ze te vroeg plukt smaken ze vaak te zuur. Je hoeft de bessen niet direct van de plant te plukken, ze blijven tot minimaal drie weken goed wanneer ze aan de struik hangen. Ook leuk voor de vogels, die dol zijn op de rode bessen.
