In elke tuin zijn wel rode, blauwe, paarse of gele bloemen terug te vinden. Er is echter een kleur die je bijna nooit terugvindt: zwart. De kleur zwart brengt mysterie, elegantie en drama met zich mee. Daarnaast zorgen ze ervoor dat je kleurrijke bloemen er extra kleurrijk uit komen te zien. Wil jij je tuin een uniek karakter geven? Dat kan met zwarte bloemen in de tuin. Hoewel ze zeldzaam zijn, is hierbij een lijst van de 15 mooiste zwarte vaste planten voor in de tuin.
Allereerst: de kleur zwart bestaat eigenlijk niet bij planten
Een lijst met zwarte bloemen terwijl de kleur zwart eigenlijk niet bestaat bij planten? Hoe kan dat? Om het simpel te stellen: de kleur zwart bestaat niet bij bloemen. Planten hebben, in tegenstelling tot dieren, geen zwart pigment waaruit ze kunnen kiezen. Hierdoor bestaat er geen enkele plant die volledig zwart is. De planten die in deze lijst worden besproken zijn donker blauw, kastanjebruin, donker paars of donker rood. Ze zijn echter zo donker gekleurd dat ze net zwart lijken.
Zwarte lis (iris germanica ‘black knight’)
De zwarte lis, beter bekend als iris, is te herkennen aan zijn brede, zwaardachtig blad. De iris germanica wordt ook wel de baardiris genoemd doordat er op de kroonbladeren een stukje met kleine haartjes zit die doen denken aan een baard. De zwarte bloemen van de plant zijn naast het blad ook zeer decoratief. Let goed op waar je de zwarte iris plaatst; de plant houdt van een zonnige standplaats en houdt niet van natte voeten (zeker s’winters niet). Let er bij het aanplanten tevens goed op dat je de grond een beetje los laat zitten en dat je de plant niet te diep in de grond zet.
- Bloeitijd: mei – juni
- Hoogte: 70 centimeter
- Standplaats: volle zon
Zwart viooltje (viola cornuta ‘molly sanderson’)
Het zwarte viooltje is een unieke verschijning binnen de tuin. In bloei lijken de bloemen van de plant net zwart, wat zeer mooi afsteekt tegen zijn gele hart. De bladeren van de plant worden vaak gebruikt ter decoratie. De viola cornuta verspreidt een heerlijke geur door je tuin. Je ziet niet voor niets de geur van een viooltje veelal terugkomen in parfums en geurtjes. Hoewel je de plant solitair kunt plaatsen, komt het zwarte viooltje het best tot zijn recht wanneer die met een grotere groep viooltjes wordt aangeplant. Ze groeien bodembedekkend en laten zich gemakkelijk combineren met andere vaste planten. De plant is zeer gemakkelijk te onderhouden en kan zeer goed functioneren binnen een rotstuin, daar deze uitstekend kan groeien op een stenige bodem.
- Bloeitijd: mei – september
- Hoogte: 15 – 20 centimeter
- Standplaats: zon/half-schaduw
Zwarte zilverkaars (cimicifuga ramosa ‘Brunette’)
De zilverkaars is een plant die veel meer in Nederlandse tuinen gebruikt zou mogen worden. Het is een vrij grote plant met een lange stengel. De plant heeft een donkerpaars blad met donkerbruine stengels die bijna zwart lijken. Dit contrasteert zeer mooi met zijn sneeuwwitte bloei. De plant heeft een late bloei in vergelijking tot de meeste planten; de plant bloeit van september tot oktober. Hierdoor heb je ook ten tijde van de herfst een zeer mooie en opvallende plant in bloei staan wanneer je voor de zwarte zilverkaars gaat. Om de bloei van de plant intact te houden dien je de plant elk voorjaar terug te knippen.
- Bloeitijd: september – oktober
- Hoogte: 150 centimeter
- Standplaats: zon/half-schaduw/schaduw
Purperklokje (heuchera ‘black pearl’)
Purperklokje staat bekend wegens zijn opvallende blad. Wanneer je de heuchera ‘black pearl’ in de tuin haalt ben je verzekerd van spektakel in de tuin. Dit is namelijk niet een plant die zwart bloeit, maar een vaste plant met zwarte bladeren. De plant is het gehele jaar decoratief en bladhoudend in de winter. Wel verkleurt die het begin van het voorjaar weer naar een groene kleur, om vervolgens langzaamaan weer te verkleuren naar zwart. Naast dat de plant er schitterend uitziet, is de heuchera black pearl een uitstekende plant om mee te combineren. Het zwarte blad combineert zeer mooi met planten met een felle kleur bloemen. De plant kan daarnaast ook als solitaire plant dienen.
- Bloeitijd: juli – augustus
- Hoogte: 50 – 60 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Zwart vetkruid (sedum ‘chocolate drop’)
Vetkruid, misschien wel beter bekend als sedum, is een van de bekendste bodembedekkers. De sedum ‘chocolate drop’ heeft een prachtig, chocoladekleur achtige stengel en blad. Voor een sedum soort wordt de plant vrij groot; deze kan een hoogte tot 40 centimeter bereiken. Wel heeft die dezelfde brede groei als andere sedum soorten en verspreidt de plant zich snel waardoor die prima als zwarte bodembedekker kan worden toegepast. Wanneer je meerdere planten naast elkaar zet vormen ze zich als het ware als een tapijt, wat er zeer mooi uitziet. In bloei komen er roze bloemen aan de plant, wat zeer mooi combineert met de stengel en het blad. Let er goed op dat je de plant in de zon zet, het is een zonminnende plant.
- Bloeitijd: juli – augustus
- Hoogte: 40 centimeter
- Standplaats: zon
Zwarte bes (ribes nigrum)
De zwarte bes bloeit dan wel niet zwart en heeft ook geen zwarte bladeren of takken, maar brengt wel prachtige zwarte bessen met zich mee. Van de zwarte bes wordt heerlijke jam, zwarte bessensap of cassis gemaakt. Hoewel de zwarte bes veel wordt gebruikt in de verwerking van producten, is de smaak iets te sterk en te bitter om los uit het vuistje te worden gegeten voor de meeste mensen. Vogels zijn daarentegen wel dol op de bessen. Indien je meerdere jaren wilt genieten van de zwarte bes dien je de plant jaarlijks te snoeien.
- Bloeitijd: mei
- Hoogte: 200 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Slangenbaard (ophiopogon planiscapus ‘niger’)
De slangenbaard staat ook wel bekend als zwart gras. Niet voor niets; het blad van de plant ziet er grasachtig uit en is nagenoeg zwart. In bloei komen er witroze bloemen aan de plant die zeer leuk afsteken tegen het blad. Later komen er ook nog kleine zwarte vruchten aan de plant die heel de winter aan de plant blijven zitten. Zwart gras is een zeer functioneel te gebruiken; je kan de plant in de border gebruiken, als vakbeplanting of in een pot. Hoewel de plant ondergrondse wortelstokken aanmaakt woekert de plant niet, waardoor je geen zorgen hoeft te maken over de verspreiding van de plant. Slangenbaard kan overal in de tuin staan, zowel schaduw, halfschaduw als volle zon.
- Bloeitijd: augustus – september
- Hoogte: 25 centimeter
- Standplaats: schaduw/half-schaduw/zon
Zwarte akelei (aquilegia vulgaris ‘black barlow’)
De zwarte akelei heeft prachtige, dieppaarse bloemen die wat weg hebben van de dahlia. De plant beschikt over dubbele bloemen wat het een zeer sierlijke uitstraling geeft. Jonge stengels van de aquilegia vulgaris ‘black barlow’ zijn soms ook donkerpaars van kleur wat zeer sierlijk afsteekt tegenover de bloemen. De plant is zeer winterhard en kan temperaturen tot -30°C aan. Voor de tuinier die van wat leuke chaos in de tuin houdt is de akelei ideaal; de plant zaait zichzelf uit en kan op alle plekken in de tuin terecht komen. Ook kunnen zaailingen hierbij andere kleuren krijgen. De akelei kan je dus elk jaar weer verrassen. De zwarte akelei is zeer geschikt als snijbloem.
- Bloeitijd: mei – juni
- Hoogte: 60 – 70 centimeter
- Standplaats: zon/half-schaduw
Braam (Rubus fruticosus ‘thornfree’)
Bramen zijn heerlijke, zwarte vruchten. Ze zijn gezond, hebben een zoete smaak en kunnen uitstekend gebruikt worden in gerechten of om bijvoorbeeld jam van te maken. Daarnaast is de bramenstruik zeer gemakkelijk te onderhouden en staat die ook nog eens leuk in de tuin. De plant dient eenmaal per jaar te worden gesnoeid zodat die het volgende jaar ook weer genoeg bramen produceert. De plant dient een plek te krijgen in de volle zon zodat de bramen goed groeien. Er zijn verschillende soorten bramenstruiken waarbij sommige met doorns en sommige zonder doorns komen. De rubus fruticosus ‘thornfree’ heeft geen doorns.
- Bloeitijd: mei – juni (oogsten in juli – september)
- Hoogte: 200 centimeter
- Standplaats: zon/half-schaduw
Zenegroen (ajuga reptans ‘black scallop’)
De ajuga reptans wordt ook wel kruipend zenegroen genoemd. Niet zonder reden; het is een kruipende plant die zich snel door de tuin heen verspreid. Het is een geliefde zwarte bodembedekker die veelal wordt gebruikt in wilde tuinen, maar ook in ander soort tuinen zeker tot zijn recht kan komen. De plant heeft een prachtig zwart blad dat zeer mooi afsteekt tegen zijn paarsblauwe bloemen. De plant houdt van een vochtige, voedingsrijke bodem en mag niet te veel in direct zonlicht staan. Wanneer zenegroen te lang in directe zon kan het zijn dat het blad verbrandt. Zorg er dus voor dat de plant op een plekje in de tuin staat waar die niet in de middagzon staat.
- Bloeitijd: april – juni
- Hoogte: 15 centimeter
- Standplaats: half-schaduw
Zwarte stokroos
Het is dan wellicht wel een tweejarige plant en geen vaste plant, maar de zwarte stokroos is te mooi om te laten ontbreken in deze lijst. Vanaf het voorjaar komen er lange stengels met grote bladeren uit de grond omhoog. Vervolgens verschijnen bovenaan deze stengels ronde knoppen waaruit uiteindelijk de schitterende zwarte bloemen tevoorschijn komen. De zwarte stokroos is simpel te onderhouden; de plant heeft alleen water nodig in hele droge periodes. Verder kan het zijn dat de plant ondersteuning nodig heeft wanneer deze te hoog groeit. Je kan ondersteuning bieden middels bijvoorbeeld een bamboestok.
- Bloeitijd: juni – augustus
- Hoogte: 200 – 250 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Zwarte vlier (sambucus nigra ‘black lace’)
De zwarte vlier is een prachtige sierheester die als pronkstuk in elke tuin zou kunnen staan. De plant heeft schitterende zwarte bladeren welke zeer mooi afsteken tegen zijn witroze bloemen. Daarnaast beschikt de plant over stevige, kurkachtige takken die het gehele jaar door sierlijk in de tuin staan. Na de bloei heeft de plant nog wat extra’s: de zwarte vlier produceert bessen waar vogels dol op zijn. Hoewel de bessen zelf zeer gezond zijn, hebben ze voor velen een te sterke smaak om los gegeten te worden. Ze kunnen echter uitstekend verwerkt worden als sap of wijn. Vlierbessenwijn is hier een voorbeeld van. Let er goed op dat je de plant voldoende ruimte geeft; deze kan tot 250 tot 300 centimeter hoog worden en 250 tot 350 centimeter breed. Een vrij forse struik dus.
- Bloeitijd: april – mei
- Hoogte: 250 – 300 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Zwarte tulp (tulipa ‘queen of night’)
Wie kent ze niet: de oer hollandse tulpen. De zwarte tulp is een schitterende, opvallende tulp voor in de tuin. Hoewel tulpen eigenlijk meerjarige planten zijn, worden ze zodanig opgekweekt om de mooiste bloemen te produceren, dat de planten meestal maar een jaar kunnen meegaan in de tuin. Daarom dien je, indien je jaarlijks wil genieten van de zwarte tulp, elk jaar weer opnieuw bloembollen in de grond te plaatsen. De tulipa queen of night bloeit als een normale tulp en staat dan ook op een lange stengel.
- Bloeitijd: mei
- Hoogte: 50 – 60 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Zwarte aronskelk (calla zantedeschia black)
Indien je op zoek bent een zwarte bloem met een uniek bloeiwijze kom je al gauw bij de zwarte aronskelk uit. De plant heeft schitterende kelkvormige bloemen die zich om de aar heen verspreiden. De aronskelk heeft een unieke manier om insecten te lokken; ze verspreiden een heerlijke geur waar insecten op af komen zonder dat ze nectar bevatten. Vervolgens zal de bloem zich sluiten en houdt die insecten voor 24 uur gevangen. De plant houdt van een drassige grond en groeit uitstekend langs een vijverrand. Als terrasplant of in pot doet de plant het echter ook zeer goed. Let er goed op dat je de plant geen plek in de volle zon geeft; de plant gedijt het beste onder temperaturen van 10 tot 20 graden. Wanneer het te warm is gaat de focus van de plant voornamelijk uit naar het aanmaken van blad in plaats van bloemen, wat je natuurlijk wilt voorkomen.
- Bloeitijd: juli- september
- Hoogte: 50 – 60 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon
Sneeuwbalspirea (physocarpus opulifolius ‘diabolo’)
De sneeuwbalspirea wordt in volksmond ook wel de blaasspirea genoemd. Dit vanwege zijn kleine vruchten die er opgeblazen uit zien. De vruchten van de plant zijn echter zo klein dat deze nauwelijks zichtbaar zijn. De sneeuwbalspirea diabolo heeft een prachtig donkerrood blad dat zwart doet lijken. Het blad contrasteert zeer mooi met de sneeuwwitte bloemen die aan de plant verschijnen. Het is een forse struik en kan tot wel 300 centimeter hoog en breed worden, waardoor je genoeg ruimte in de tuin moet hebben voor de plant. Het enige jammere aan de sneeuwbalspirea is dat het een bladverliezende plant is waardoor je in de winter tegen een wat kale struik aan kijkt. Ten tijde van het voorjaar, de zomer en de herfst compenseert de plant dit echter met zijn prachtige blad en bloei.
- Bloeitijd: juni – juli
- Hoogte: 250 – 300 centimeter
- Standplaats: half-schaduw/zon